- PATRIARCHAE
- PATRIARCHAEnon solum apud Hebraeos et Christianos, sed et apud Gentilium Religionum cultores olim fuêre. Unde Gamalielis Patriarchae meminit Marcellus Empiricus c. 23. quem pagnaum fuisse, nullum est dubium. Sed et alibi nominis eius mentionem factam, etiam in scriptis τῶ ἔζωτεν reperies, Casaubonus ad Vopiscum Saturn. c. 8. Salmasio vero idem non videtur; quin contendit Gamalielum Marcelli Iudaeum, omnino fuisse, quod et nomen, plane Iudaicum indicat: patriarchas vero inter Gentilies fuisse nullos, vide eundem ibid. Apud Hebraeos, Primogenitum quemque in familia sua, quantumvis exigua, Patriarchatum gessisse, seu imperium aliquod exercuisse, Seldenus verosimile iudicat: Itaque Abrhamus Isaaco etiam promogenito et suis, Isaacus Esavo et Iacobo, Iobus filiis suis et ex eis nepotibus, alii aliis Patriarchae seu Principes fuêre. Cumque Primogenitus quisque Sacerdos fuerit, ante Mosis tempora, hinc et Patriarchae erat idem munus obire; Adeoque ut Regiminis Patriarchalis seu Regii, eiusque Praefecturarum substitutarum actus in imperando, coerecendo, in ius vocando, sententiam ferendo, exsequutioni mandando reliquisque Imperii ac Iurisdictionis appendicibus habebant, ita Sacerdotii actus in ipsis sacris obenundis, cultu sollenni ritibusque divinis ac benedictionibus praestandis, versabantur. Quo factum, ut vox Cohen, quâ Sacerdos in sacro Sermone designatur, non raro Principemquoque territorii denotet, et a nonnullis etiam antiquitus ita vertatur, vide Ioh. Seldenum de Synedriis Veter. Hebr. l. 1. c. ult. Apud Christianos, primis temporibus, h. e. per annos circiter 400. Patriarchae dicebantur iidem, qui et Metropolitae et Archiepiscopi et Primates; Postea vero, cum a Constantino plures provinciae in unam dioecesin redigerentur; supra Metropolitanos constituti sunt superiores Patriarchae, seu Primates, Exarchi Dioecesium dicti; quorum primus fuit Episcopus Alexandrinus, qui iam ante hôc nomine gaudebat, ut apparet ex Flavii Vopisci Saturnino; licet duntaxat tamquam Episcopus Metropolitanus, reliquis Episcopis maior esset. Cum autem posterioribus plurimi legantur Patriarchae; primitus tantum per excellentiam datum est id ius tribus Episcopis, Romano nempe, Alexandrino et Antiocheno; quae praecipuae erant Imperii praefecturae seu dioeceses. Quibus accessêre dein alii duo, iuxta politicae dignitatis ordinem asciti, Constantinopolitanus et Hierosolymitanus. Et quidem Pontifici Romano, qui in Occidente unicus est semperque fuit Occidentis Patriarcha, secundum Morinum, titulum hunc fuisseetiam datum, patet exemplô Leonis, qui Romanus Patriarcha mominatur a Theodosio in Epistolis etc. Tandem tamen etiam minorum Praefecturarum, quae Graecis Ε᾿παρχίαι dictae, Episcopi, eôdem nomine insigniti sunt. Hinc Patriarchae dicti etiam Primates: Ita Desiderius Episcopus Cadurcensis Ep. 12. Sulpicium Archiepiscopum Patriarcham vocat, et primaesedis Antistitem. Innocentius III. in Ep. Trinovitanum Archiepiscop. Primatem Bulgariae et Blachiae: vide quoque Gregorium VII. l. 6. Ep. 35. Eôdem axiomate honorat Rainaldum Archeipiscop. Lugdunensem, qui obiit A. C. 1129. Petrus Venerab. Archipiscopum bituricensem, Alii. Hodie titulus concessus est Episcopo Gradensi et Aquileiensi. Vide Allatium de Cancord. utriusque Eccl. c. 25. num. 7. Ughellum in Ital. sacr. et Marcam de Primat. num. 20. 21. Sed. et Patriarchae nomen claturam ἡγουμένοις Abbatibusque tribui consuevisse, legimus in VitaNili p. 12. 20. etc. Redeo ad Iudaeos, sed postremorum temporum, apud quos Patriarchae in Palaestina dicti sunt Principes ac Summi Pontisices Iudaeorum, quos successionis iure ad hanc dignitatem pervenire solitos fuisse, docet Epiphanius in Haer. Ebionit. c. 30. De his copiose egit Origenes, περὶ Α᾿ρχῶν l. 2. c. 1. Theodoretus Dial. 1. Gothofredus ad l. 1. Cod. Theodos. de Iudaeis et ad l. 29. eod. tit. etc. ubi eorum nomen exstinctum ac dignitatem sublatam esse, a Theodosio iunioreinterali observat, quibus Primates successerint in Synedriis electi etc. Car. du Fresne Glossar. Vide quoque, inprimis de Patriarcha Auqileiensi, et Gradensi, Marcros Fratres in Hierolexico. Seriem vero Patriarcharum in Oriente, a tempore Concilii Chalcedonensis, usque ad tempora Heraclii Imperatoris exhibet Io. Forbesius Instructionum Histor. Theologicarum l. 3. c. 3. 4. 5. et 6. Ut de patriarchis Iudaeorum quaedam addam. de illis sic Cl. Suicerus, Scriptores sacri hanc vocem nunqam Ecclesiae N. T. accommodârunt. Soli Iudaei, etiam post eversam politiam et synagogam, Patiarcharum nomen retinuerunt: ut enim inter suae nationis homines perpetua vigeret communio, ex iis, quos ex Davidis posteris esse credebant, duos eligebant Principes, quorum quilibet Gap desc: Hebrew Α᾿ιχμαλώταρχος, dicebatur. Horum alter Babylone sedem habebat, in gratiam Iudaeorum trans Euphratem sub Parthorum imperio degentium: alter Tiberiade Galilaeae pro Iudaeis per Imperium Romanum dispersis. Primorum successio, licet obscura, ad annum usque 1200. duravit: posteriorum vero, ex posteris Hillelis Simeonis, Iusti dicti, ad A. C. 420. --- Erat autem eorum dignitas et auctortas tanta, ut ne Gentiles quidem eam agonscere suerint dedignati: quod probat Auctor ex literis Hadriani Imperatoris ad Servianum Consulem idem apud Vopisc. in Saturnino, d. l. Vide eum omnino Thes. Eccl. voce Πατριάρχης, ubi de Patriarchis quoque Montaistarum quaedam, et de Patriarchis Christianorum, apud quos id nominis circa A. C. 380. nondum in usu fuisse docet, complura habet, inter alia id Antiocheno κατ᾿ ἐζοχὴν tributum addens: ut et supraaliquid voce Nati. Nomen quod attinet, Πατριάρχης eidem est Πατριᾶς ἄρχων, gentis Primas, ibid.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.